Sẽ không có sách, bài hát hoặc vở kịch mới nào được thêm vào phạm vi công cộng ở Canada cho đến năm 2043 sau khi chính phủ siết chặt thay đổi luật bản quyền ngay trước cuối năm 2022.

Cho đến ngày 30 tháng 12, bảo vệ bản quyền được áp dụng cho các tác phẩm văn học, kịch, âm nhạc hoặc nghệ thuật trong suốt cuộc đời của tác giả cộng thêm 50 năm nữa.

Nhưng kể từ ngày đó, một tác phẩm nghệ thuật sẽ không thuộc phạm vi công cộng trong suốt cuộc đời của tác giả cộng thêm 70 năm nữa.

Sự thay đổi này giúp Canada tuân thủ cam kết mà nước này đưa ra theo thỏa thuận thương mại tự do Bắc Mỹ mới để phù hợp với các biện pháp bảo vệ bản quyền của Canada với các biện pháp bảo vệ tại Hoa Kỳ kể từ năm 1998. Thỏa thuận đó đã cho Canada đến ngày 31 tháng 12 năm 2022, để tuân thủ và nó đã đưa ra trước thời hạn một ngày.

Trong một tuyên bố từ văn phòng của Bộ trưởng Đổi mới Francois-Philippe Champagne, chính phủ cho biết sự thay đổi này cũng giúp Canada sánh ngang với nhiều quốc gia khác, bao gồm cả những quốc gia ở Châu Âu, Vương quốc Anh và Úc.

“Canada sẽ tiếp tục làm phần việc của mình để bảo vệ lợi ích của các nghệ sĩ, người sáng tạo và quyền chủ sở hữu, đồng thời tiếp tục cân bằng nhu cầu của ngành,” tuyên bố cho biết.

Sử dụng phạm vi công cộng có nghĩa là các tác phẩm có thể được xuất bản lại hoặc sử dụng lại mà không cần xin phép hoặc trả tiền cho quyền chủ sở hữu để sử dụng tác phẩm.

Chẳng hạn, đó là thứ đã cho phép rất nhiều bản chuyển thể, tái bản, tiền truyện và phần tiếp theo của "Anne of Green Gables", đã gia nhập phạm vi công cộng ở Hoa Kỳ vào năm 1983 và ở Canada vào năm 1992.

Phạm vi công cộng cũng cho phép các thư viện, bảo tàng và kho lưu trữ sử dụng các tác phẩm một cách tự do cho các mục đích nghiên cứu và lịch sử, bao gồm đăng các kho lưu trữ trực tuyến các bài báo quan trọng của các chính trị gia và các nhà lãnh đạo thế giới.

Mọi bản quyền còn lại đối với các bài viết của cựu thủ tướng Lester B. Pearson sẽ bị dỡ bỏ vào ngày 1 tháng 1, theo luật cũ vì ông qua đời năm 1972. Bây giờ điều đó sẽ không xảy ra cho đến năm 2043.

Nó không có hiệu lực hồi tố, nhưng áp dụng cho bất kỳ tác giả, nhà soạn nhạc hoặc nhà biên kịch nào có tác phẩm đã được thêm vào phạm vi công cộng từ nay đến năm 2043, nghĩa là trong 20 năm sẽ không có nội dung mới nào được thêm vào phạm vi công cộng ở Canada.

Thời kỳ đó ảnh hưởng đến tiểu thuyết của các tác giả người Canada như Margaret Laurence và Gabrielle Roy, nhưng cũng ảnh hưởng đến các nhà văn quốc tế như J.R.R. Tolkien và Roald Dahl.

Các hiệp hội nhà văn nói chung ủng hộ những thay đổi này, nói rằng những người sáng tạo càng có nhiều đảm bảo được trả tiền cho tác phẩm của họ thì càng có nhiều động lực để tạo ra.

Tuy nhiên, các học giả, thủ thư, nhà lưu trữ và bảo tàng cho rằng nó hạn chế khả năng truy cập và sử dụng hàng trăm tác phẩm của họ, hầu hết trong số đó không còn giá trị thương mại nữa.

Michael Geist, Canada Research Chair về luật thương mại điện tử và internet tại Đại học Ottawa, cho biết: “Thực tế là phần lớn các tác phẩm thuộc phạm vi công cộng có rất ít, thường không còn giá trị thương mại nữa.”

"Và đó là một trong những lý do tại sao nhiều người khác thực sự lo lắng về sự mở rộng này, bởi vì rất nhiều tác phẩm có thể có giá trị văn hóa lịch sử, nhưng không còn giá trị thương mại nữa."

Geist cũng phản đối quan điểm cho rằng khung thời gian 50 năm sau cái chết đang kìm hãm sự sáng tạo.

"Không ai nghĩ đến việc viết một cuốn tiểu thuyết vĩ đại ngay bây giờ và có thể đã do dự trong nhiều năm qua bởi vì người thừa kế của họ chỉ có 50 năm và họ thức dậy sáng nay và nghĩ rằng 'bây giờ tôi thực sự sẽ làm điều đó bởi vì có thêm 20 năm bảo vệ sau khi tôi chết," ông nói. "Mọi người không nghĩ theo cách đó."

Ông cho biết sự bảo vệ bổ sung mang lại lợi ích thương mại cho một số ít người và điều đó có thể được giải quyết bằng điều khoản chọn tham gia, vì vậy những người nắm giữ quyền đối với các tác phẩm vẫn có giá trị thương mại có thể yêu cầu gia hạn.

Ông cũng cho biết nó mở rộng các giới hạn đối với việc truy cập hoặc sử dụng những gì được gọi là tác phẩm mồ côi, những thứ mà quyền chủ sở hữu không dễ đạt được.

Geist cũng cáo buộc chính phủ chôn vùi sự thay đổi, bằng cách đặt nó gần cuối dự luật ngân sách dài gần 450 trang vào mùa xuân năm ngoái. Chính phủ đã không làm nổi bật những thay đổi về luật bản quyền trong bất kỳ tài liệu nào về dự luật đó.

Cũng không có thông báo nào của chính phủ khi nội các quyết định vào tháng 11 ấn định ngày có hiệu lực là ngày 30 tháng 12 hoặc khi nào nó có hiệu lực. Tổng cộng, chính phủ đã phát hành 3.998 bản tin vào năm 2022 và không có bản tin nào trong số đó nói về những thay đổi đối với luật bản quyền.

Geist nói: “Trong vài ngày qua, nhiều người thực sự nhận thức được vấn đề này và bị sốc khi biết đây là điều mà Canada đã đi trước và đã làm, bởi vì nó có quá ít sự chú ý và đưa tin.”

© 2022, The Canadian Press

© Bản tiếng Việt của The Canada Life